| Главная » Статьи » Культура и традиция |
60-летие Магомеда Утемисова Засл.работника культуры КЧР. сценарий на ногайском языке.
| Сценарий Магомед Утемисовка - 60 йыл Арам байлык менде йок Куьнле куьнлик яшавым Таьвесилмес азыгым Йырлайтаган йырларым Баасы йок йырымнынъ Пудлап алтын берсе де Йырым калар элиме Танъла оьлип кетсемде Яманнан калар яманлык Яхшыдан калар яхшылык Эрден калар эркеклик Халкка калар эстелик. Добрый день дорогие гости нашего вечера. Сегодня мы отмечаем день рождения, юбилей 60- летие Заслуженного работника культуры Карачаево-Черкесской республики Магомеда Утемисова! Баалы конаклар, Магомед Утемисовка буьгуьн 60 йыл толады! Тувган куьнинъиз хайырлы болсын ,Магомед Аджимуратович! Мы говорим большое спасибо человеку, внесшему огромный вклад в культуру нашего народа, тем самым в культуру всей нашей Карачаево-Черкессии. Магомед Утемисов – Поэт, композитор который сочинил песни передаваемые из поколения в поколение "На берегу Зеленчука", "Очаг", "Песня радости", "Шаьбден" - эти песни воплотили дух ногайского быта 70-годов. Но и сейчас они являются визитной карточкой современной ногайской эстрады, которые, словом и музыкой дают понятие о целом народе рассказывая о чувствах традициях и духовной красоте ногайского этноса. Эти песни представляют нашу республику во многих концертах и фестивалях организуемых нашими добрыми соседями это Дагестан, Калмыкия, Ставропольский край, Казахстан Астрахань. Песня «Йилиншик бойда» слова и музыку которой написал Магомед Утемисов единственная ногайская песня вошедшая в золотой Российский фонд г. Москвы. Вначале эти песни исполнялись семейным ансамблем Утемисовых «Тандыр», которому свыше 30 лет. Теперь же они обрели среди общества статус "народные". Ногайцы живущие на территории России воспринимают их с любовью и поют его как 6 летний малыш так и седой аксакал на равных - потому что они стали неотъемлемой частичкой их жизни. Воистину это и есть высшая награда авторской песне. Когда она укореняется и становится частью его традиций. На сцену приглашаются гости: ________________________________________________________ Юмсак соьзли, танъ касиетли, юреги оьнерге толган, йоллары шешекей мен оьрилген сондай ойлар келеди бизге Магомет Утемисов деген атты эситсек. Ногайдынъ оьнер тоьрининъ бас бетинде олтырган йыравымыз буьгуьн 60 ясына толганыман оны сав милетимиз юрегин ийип сосы куьн мен кутлайды. На сцене: _____________________________________________ Магомед Утемисовтынъ яшав йолы Эркин юрт авылында 1950 йылынынъ увыт айынынъ 28 куьнинде басланган. Ерли мектебти кутылган сонъ 1976 йылда бештавдынъ оькиметлик халклар ара тил иннститутын да окып кутылады.. Оьз куллык аьрекетин ол 1968 йылда Эркин-Юрт совхозында баслап, сонъында 1976 йылда Адиль-халк орта мектебинде немец тилининъ окытувшысы болып каьрлейди. Тек Адиль-Халк мектебинде тувыл, ол сол немец тилине Баралкы эм Эркин- Юрт авыл балаларын да окытпага уьлгиреди. ___________________________________________ Магомед Утемисов оьзининъ яратувшылык йолын «Тулпар» деген аьдебият биригуьвде, сол ок 1976 йыл баслайды. Ол «Тулпар» атлы халк театрынынъ биринши актерларынынъ бириси деп саналады. Мерекешимиз Магомед 14 спектакльде рольлери мен белгили. Эм сизге деп концерт программамызды бардырады _______________________________________________________ 1990 йылда ол «Юлдызлы кеше» деген ятлавлар китабин баспадан шыгарып, халк арада сыйга тийисли болады. Онынъ язганлары ногайдынъ куьнделиги тувыл. Онынъ язганлары оьмирге созылган ятлавлар, яс - явкага дирек эм суьюв соравларын шешпеге уьйкен коьмек. "Йилиншик бойда" деген йыр бир-бирине ашык эткенлердинъ энъ де суьйикли йыры деп санады. Сосы йыр йогарыда айтып озганша, Москвадагы Алтын Ресей фондына савлай ногай йырлардан сайланып киргистилген алтын йыр, деп оьктесимеге болаякпыз. Тандыр деген йырша Мухарбий Аубекижевтинъ соьзлерине язылган, анъы Магомед Утемисовтыкы халк йыры болганына соьз йок. Оны аьле ногайдынъ фольклор йыры деп те бир нешевлер атамага суьедилер. Ойда ойда ойда орайда йыры «Куваныш йыры» онынъ дурыс аты республикамыздынъ савлай халклары таныйдылар. Оны Карашай- Шеркеш республикасынынъ экинши гимни деп те айтадылар. КЧР-динъ халк артисти Хусин Готов Утемисовлардынъ сосы йырларын ногайшылатып Ресейде эм баска кыралларда озгарылатаган туьрли концертлерде йырлайтаганы бизим халкка бир уьйкен муьйиз. Оькиметлик биюв ансамбли «Эльбрус» оьз репертуарында кызлар биюви деген композициясын Магомед Утемисовтынъ «Шаьбден» деген анъына келистирген. «Шаьбден оьскен тоьсте шешекей йыйнадым», не аьлемет, не яркын болып келеди сосы йырдынъ ишинде суьюв эм соныман бирге язлык коьринислери. Юректи йылыткан соьзлер эм коьнъилди коьтерген анъ! Бу йыр аьр бир ногай аьдемнинъ юрегине таза ниетли суьювдей кирип, кыстынъ сувыклыгын кувады эм яшамага уьмит аькеледи. Коьп болсын баалы конаклар сизинъ яшавынъызда шаьбден оьскен тоьслер! Солай ок Магомед Утемисовтынъ йырларын Астраханнынъ, Дагестаннынъ, Ставрополь крайынынъ белгили йыршылары эм музыкантлары оьз яратувшылыкларында белсинли кулланадылар. Аьр бир уьйдинъ ишинде Утемисовлардынъ йыры эситилмей болмайды. Олардынъ янъы оьспирди тербиялав борышы да уьйкен. Ойда ойда ойда орайда деген йыр куванышка шакырып, балаларды бир бирине наьсип сагынмага, яхшылыкка уьйреткен йыр! Ногайымда коьп йыр бар Уьйренейик соьзлерин Сав дуныяга яяйык Ногайымнынъ оьнерин Йырлайык куванайык Дайым болсын ден савлык Тек йырлайык ногайша Оьмиримиз озганша Утемисовлардынъ Аьел ансамбли «Тандыр»савлай республикамызга белгили. Муны Магомед оьзи 32 йыл етекшилейтаганы. «Тав баслары –1989» деген 1 фестивалинде ансамбль лауреаты болады. Бизим республикада, Дагестанда, Калмыкияда, Казахстанда Астраханьде, Мескуьде озган коьплеген конкурслардынъ эм фестивалльердинъ 1 степеньли дипломларына тийисли болганлар. Сосы йылларда олардынъ акында 17 телепередача аьзирленип, республикамыз бойынша коьрсетилген. Озган 3 йыл арада «Тандыр» ансамбли 3 диск шыгарып уьлгиргени баьрисин де тамашага калдырып, етимисли куллык этетаганын коьрсеттилер. Соьз дарман ман элди эмлеп болмасам Эл бесигин шайкай турып арыман Элим меним соьзимди шет какса да Каты соьзди онъламага базыман. Йырларымды йырламаса халкым да Эл алдында казанганга разыман Элди бузып байлык йыйган инсанга Йырларымды мен кажынмай йырларман. Магомед Утемисов оьз аьелинде сыйлы ата эм наьсипли атай. Онынъ эки алтын кызы бар Зурида эм Аида. Олар да оьз аьеллеринде тынышлык тавып, сыйлы келиншек болганына аьелде алган нызамлары себеп болады. Бурын болган аьруьв аьдет ногайда Бала тувса балга малган аягын Бал таппаса балжав яккан юзине Сондай таьтли болсыншы деп карагым. Сонынъ уьшин балалардынъ баьриде Татым болган уьйинде де кырда да Бир биримен татымлыкты йоймайды Бу аьелде тувып оьскен кызларда. Оьз алдына, айырым соьз Магомет Утемисовтынъ аьлейи Римма Исмаиловна Канглиева Утемисова акында айтып озбага керек. Баьримиз де билемиз бу яваплы, юмсак соьзли, терен ойлы кыскаяклыды Адиль-халк авылынынъ орта мектебининъ директоры экенин. 1995 йылдан алып ол КЧР- динъ маданиятынынъ сыйлы куллыкшысы. 1997 йылдан бери РФ журналистлер союзынынъ агзасы. РФ билимлендируьв тармагынынъ сыйлы куллыкшысы деген белгидинъ иеси. «Честь и доблесть» деген алтын медальдинъ иеси… Баларга деп шыккан «Биринши йолыгыс» деген поэзия эм проза йыйынтыктынъ авторы. Коьп кызлардынъ ишиннен Сайлап алган ян досым Яшав мынан сыналган энъ де сыйлы йолдасым Яшавымда неше де Кыйын тувган басыма Сол кыйынды боьлмеге Сен келгенсинъ касыма Биревге де бермеспен Юрегимнинъ суьйимин Саьвле берген кешеде Шырагысынъ уьйимнинъ Римма Исмаиловна сиз, Утемисовлардынъ тандыр отын соьндирмей, уьйлерин сувытпай, оьз йылувын аьелден аямай бергенинъизге сав болынъыз. Бу кешликке Магомед Утемисовты кутламага келгенлер, элбетте, бек коьп Ама бир нешевлер Римма Исмаиловна сизинъ катеринъиз сизинъ берекетинъиз уьшин келгенлер. Сиз арамызда бар экенинъиз Аллага мынъ кере шуькр! Биринши йолыгыслары бу экевининъ оьмирге китап бетлериннен окувшыга карап тураягына соьз йок. Эки ашыктынъ куьшли суьюви йырларда, анъларда, ятлавларда, прозада, макалаларда эм тувып оьсеген йиенлеринде, кеплесип, оьнершиликке айланып, халк арасында юреди. Суьюв отлары соьнмей турсын, яс-явкага коьрим болып, яхшыкка йол ашсын! Йырым коьпти кувантар Анъламасты анълатар Йырым тийсе яманга Ян-юрегин яллатар Яхшылыкка эситилсин йырларым Наьсип тоьгип кувансынлар кырларым Йырлайды : ______________________________________________________ Тувып энди коьбеймеек тенъ дослар Соны билер юрек сорккан аьр инсан Барын саклап катнасаяк ян дослар Кайтып келмес энди бизге яс заман Дос йолдасларга соьз беремиз… _____________________________________________________ Магомед Утемисов соьле Евсеевск хутордынъ маданият уьйининъ директоры болып куллык этеди. Келекте сол уьйге бир аьруьв ремонт этип, Евсеевск хуторында маданият эм саният орталыгын курмага мырад этеди. Оьр билимли болып келдинъ элинъе Кыйынлыкты бувдынъ кыйып белинъе Сен окыткан балалардынъ коьбиси Буьгуьнлерде ногай элдинъ тоьреси Сенинъ эткен яхшылыгынъ элинъе Эш мутылмас яхшылыкты билгенге Элесленип эсейдим деп оькинме Сондай эрлер коьп болсын ав элимде. Кардаш тувган авылдаслар эм дослар Тувган куьнмен кутлайдылар ясынъ ман Кайтакым да Кудай берсин оьмиринъ Шатлык картлык болсын сизде Римма ман. Мине соьйтип баалы йолдаслар бизим мерекединъ биринши боьлиги ызына етти. Кешлигимизди коьтерип келгенинъизге уьйкен сав бол айткымыз келеди. Аз болса коьптей коьрининъиз, тары болса соьктей коьринъиз Мине сизге яхшы йол айтпага заман да етти. Ийгиликке коьрисейик, сав болынъыз. С уважением Зухра Булгарова | |
| Категория: Культура и традиция | Добавил: 23 (03 Декабря 2014) | |
| Просмотров: 1946 | |
| Всего комментариев: 0 | |